ANNE SÜTÜ VE EMZİRME
DANIŞMANLIĞI
Anne Sütü Mucizesi
Anne sütü , bebeklerin sağlıklı büyüme ve gelişmelerine katkı
sağlamanın yanında aile ve ülkeye sosyal ve ekonomik getirileri olan ideal ve
vazgeçilmez bir besin kaynağıdır.
Her Annenin Sütü Bebeğine Özeldir
Anne sütü; yeni doğan
döneminden itibaren büyüme ve gelişme için gerekli olan tüm sıvı, enerji ve
besin öğelerini ihtiva eden, sindirimi kolay bir besindir.
Anne sütünün en önemli
özelliği bebeğin yaşına ve durumuna uygun değişim gösterebilmesidir.
Gebeliğin 16-20 haftalarından sonra salgılanmaya başlayan ve doğumdan
sonra ortalama ilk hafta içinde salgılanan süte kolostrum denir. İlk günlerde
salgılanan kolostrum daha kıvamlı, protein içeriği yüksek, yağ miktarı düşük, sodyum,potasyum,magnezyum
kalsiyum gibi minerallerden ve bebeği enfeksiyondan koruyan hücre, antikorlar
yönünden zengindir.Koyu limon sarısı renkli olan kolostrum yeni doğanın ilk
günlerinde enerji,sıvı ve besin gereksiniminin tümünü karşılar. İçeriğinde
olgun süte oranla daha fazla protein , vitamin,mineral ve daha az oranda yağ ve
karbonhidrat bulunur.Geçiş sütü ise kolostrumdan sonra salgılanmaya başlar.Daha
yüksek oranda yağ,laktoz,vitamin içerir ve kalori değeri artar.
Anne Sütünün Bebeğe Yararları
Ø
Anne sütü ilk 6 ay bebeğin fizyolojik, psikososyal ve duygusal
ihtiyaçlarını karşılar.
Ø
Anne ile bebek arasındaki duygusal bağı güçlendirir.
Ø
Anne sütünün sindirimi kolaydır.
Ø
Anne sütü bebeğin ilk aşısıdır;bağışıklık sistemini güçlendirir.
Ø
Anne sütü aşıların etkinliğini arttırır.
Ø
Anne sütü bebeği solunum sistemi enfeksiyonları, kulak
enfeksiyonları,idrar yolu enfeksiyonları,allerjik hastalıklar ve ishale karşı korur.
Ø
Anne sütünün mikroplara karşı koruyucu özelliği vardır.
Ø
Anne sütü bebekler için doğal bir ağrı kesicidir.
Ø
Anne sütü ile beslenen bebeklerin mama ile beslenen bebeklere göre zeka düzeyleri daha yüksektir.
Ø
Anne sütü alan bebeklerde obezite riski azalır.
Ø
Anne sütü çene -diş gelişimini olumlu etkiler,diş çürümelerine karşı
korur.
Emzirmenin Anneye Yararları
Ø
Emzirme ,doğum sonrasında rahmin toparlanmasını hızlandırır.
Ø
Emziren anneler doğum sonrasında daha kolay kilo verir.
Ø
Anne ile bebek arasında güçlü bir duygusal bağ oluşmasını sağlar.
Ø
Emziren annede meme ve rahim kanseri görülme riskini azaltır.
Ø
Emziren annede ileriki yaşlarda kemik erimesi riskini azaltır.
Ø
Emzirme, gebelikten korunmanın doğal yöntemidir.
Emzirmenin Toplum İçin Yararları
Ø
Beslenme harcamalarını azaltarak aile ve ülke ekonomisine katkı sağlar.
Ø
Anne sütü almamaya bağlı gelişen hastalıkların tedavisi için yapılan
harcamaları ve hastalıklardan kaynaklanan iş gücü kaybını azaltır.
Ø
WHO’na göre anne sütü ile beslenme dünyada her yıl ölen 10,6 milyon
çocugun %13 ‘nün ölümü engellenebilir.
Emziren Annenin Dikkatine!!!
Emzirmeye
başlamadan önce eller sabunlu su ile yıkanmalı, öncelikle sakin, sıcak bir
ortamda rahat bir koltuk ya da yatakta emzirmeye başlanmalıdır. Stresli, sıkıntılı
ortamlar süt salgılama refleksini olumsuz etkileyebilir. Bebeğin burnu tıkalı
ise mutlaka açılmalıdır. Meme başı bebeğin yanağına dokundurularak arama
refleksi uyarılmalı bebeğin memeyi bulmasına yardımcı olunmalıdır. Klasik
oturarak emzirmede; bebek anne bedenine yakın yüzü anneye bakmalı burnu meme
başı hizasında olmalı, vücudu da tam olarak anneye dönük olmalıdır.Sırtı popoya
kadar desteklenmelidir.Bebeğin ğöğüs ucunu, aerola(kahve rengi kısım) ile
birlikte alması sağlanmalıdır,bu meme başı damağa değeceğinden çatlak
oluşmasını önler aynı zamanda aerolada sonlanan duktusların etkin
boşalmasını sağlar.Göğüsler büyük ise alttan desteklenmeli ancak üsten
alttan bası yapılmamalıdır,bu meme tıkanıklığına neden olabilir.bebek burun tıkanıklığı
yoksa her durumda nefes alabilir.Bebeğin çenesine hafif baskı uygulamak
veya serçe parmağı ağız içine hafif itmek emmenin negatif basıncını ortadan
kaldırıp bebeğin meme ucunu zedelemeden bırakmasını sağlar.Meme başı süt
sürülerek kapatılırsa çatlaklar önlenir.
Annenin
bebeğini kucağına alması sevgi dolu düşünceler
ile süt yapımı uyarılır. Bu mekanizma bebeğin meme başına uyarısı ile
prolaktin yapımı artar prolaktin süt yapımını arttırır, oksitosin refleksi ile
yapılmış olan sütün boşalması sağlanır.
Etkili Emzirme
Emzirmede kritik nokta bebeğin emerken aerolayı
olabildiğince ağız içine almasıdır. Anne sakin sez siz bir ortamda kendisi için
en rahat pozisyonda olmalı stres sıkıntıdan uzak bebeği için iyi duygularla
emzirmeye başlamalıdır. Süt kanalları için sonlanım yeri olan aerola bebeğin
ağzında olabildiğince olmalı, sadece meme ucu verilmemelidir. Etkili emzirme
için bebeğin dili önde meme başı damağa doğru yapışmış, alt üst damak
aerolayı sıkıştırıyor olmalıdır. Meme başı damağa yapışık olduğu için zarar
görmez. Etkili emen bebek dışarıdan
➢
Ağzının iyice
açık olduğu
➢
Alt dudağın
dışa dönük olduğu
➢
Çenesinin
anne memesine değdiği
➢
Yanakların
dolgun olduğu
➢
Aerolanın az
bir kısmının göründüğü gözlenir.
Sütünüzü Arttırmaya
Yardımcı Olacak Öneriler
Ø Bol bol sıvı tüketin. Süt üretiminde
sıvının rolü büyüktür. Günde 2-2,5 litre
sıvı tüketmeye dikkat edin.
Ø Bir günde 8-12 kez emzirmeye özen
gösterin.Bebek her istediğikçe ve sık sık emzirin.
Ø Meyve ve sebzeleri mevsimine uygun ve
düzenli olarak tüketin.
Ø A vitamini bakımından zengin olan yeşil
yapraklı sebzeleri bol bol tüketmeye özen gösterin.
Ø Süt ve süt ürünleri, yumurta, et ve
tavuk gibi besinleri aşırıya kaçmadan tüketin.
Ø Hızlı kilo verdiren diyetleri
uygulamayın. Emzirme sürecinde zaten kendiliğinden kilo vereceksiniz.
Ø Turuncu renkli sebze ve meyveleri
tüketmeye çalışın. Havuç, kayısı, balkabağı, portakal gibi besinler vitamin
(beta karoten) açısından zengindir. Ayrıca bu besinleri tatlı tariflerinize de
ekleyebilirsiniz.
Ø Emzirme döneminde diyet yapmak için ekmek,
pilav ve makarna gibi karbonhidratları tüketmeyi tamamen kesmeyin, az da olsa
öğünlerinizde yer verin.
Ø Annenin psikolojisi, süt üretiminde çok
önemlidir. Sütünüzün azaldığı dönemlerde moralinizi bozmayın ve kendinizi
motive edici aktiviteler yapın.
Ø İyi ve sağlıklı uyuyun. Bebeğiniz
uyurken siz de dinlebilirsiniz.
Ø Emzirme döneminde alkol ve sigara
kullanmamalı kafein içeren içeceklerden uzak durmalısınız.
Anne Sütü Yeterli Mi?
Ø
Bebek haftada
125-150 gram ayda 500-600 gram alması
gerekir.
Ø
Günde 4-6 kez
dolu bir şekilde altını kirletmesi gerekir.
Ø
Çene
hareketleri görülerek emme sesi duyulması gerekir.
Ø
Emzirdikten
sonra rahatlıyarak kolay uykuya dalması beklenir.
Anne Sütünün Sağılması
Ø
Sütün
yetmediği endişesi veya sütü artırma telaşı ile annelerin memelerini pompa ile
sağmaları yanlış/gereksiz bir uygulamadır.
Ø
İlk hafta
içinde özellikle sezaryen sonrası 72 saat içinde sağlıklı bebeği olan annenin
pompa ile süt sağması süt artışını sağlamaz.
Ø
Aksine
annenin ağrı duymasına, sütüne olan güveninin sarsılmasına, emzirmeye olan
hevesinin azalmasına da neden olarak süt salgılanmasını olumsuz etkiler.
Ø
Memeleri
sağmak sadece; yoğun bakıma yatan bebek, annenin işe başlaması gibi anne ve
bebek ayrılması durumunda önerilir.
Ø
Nadiren meme
kanal tıkanması, dolu meme gibi durumlarda sadece bebeğin kavrayabileceği kadar
memeyi yumuşatmak için süt sağma pompası kullanılabilir.
Ø
Süt
sağılmadan önce eller yıkanmalı ve meme başı temiz bir bezle silinmeli veya
yıkanmalıdır.
Ø
Süt sağma
pompaları tek kullanımlık veya steril edilebilir olmalıdır.
Ø
Süt
sağıldıktan sonra hemen kullanılmayacaksa, buzdolabında ağzı kapaklı steril
edilmiş biberonlarda, temiz koşullarda saklanmalıdır.
Ø
Sütün
sağıldığı saatin miktar ile ilişkisi vardır. Örneğin geceden sabaha kadar gelen
miktarın daha fazla olduğu gösterilmiştir.
Ø
Çalışan
annelerin işe gitmeden önce emzirmeleri ve işyerlerinde 3 saatte bir sağmaları
önerilir.
Ø
Anne ve
bebeğin ayrı kaldığı durumlarda (bebeğin ya da annenin hastanede yatması vb.)
süt günde en az 6-7 kez 15 er dakika sağılmalıdır.
Ø
İki memeyi
aynı anda sağmanın süt yapımını arttırdığı belirtilmiştir.
Ø
Meme kalkanı,
silikon meme başı, meme başı çıkarıcılar gibi araçlar nadiren işe yarar,
emzirmeye ve toplam süreye olumsuz etkileri nedeniyle çok gerekli olmadıkça
kullanılmamalıdır
Depolanma
Ø
Anne sütünün
özellikle prematüre bebeklere taze olarak verilmesi önerilmektedir. Ancak bazı
durumlarda saklanmış anne sütü vermek gerekebilir.
Ø
Anne ile
bebeğin ayrıldığı durumlarda, özellikle bebek prematüre, yoğun bakımda
yatıyorsa, yada anne çalışıyorsa sütü sağıp saklamak/depolamak dondurmak
gerekebilir.
Ø
Anne sütü
sağıldıktan sonra süt için özel torba veya kaplarda saklanmalıdır.
Ø
Sağılan anne sütü oda sıcaklığında 3
saat, buzdolabı rafında 4 derecede 3 gün, derin dondurucuda -18 derecenin
altında 3 ay saklanmalıdır.
Ø
Anne sütünün
içerdiği olumlu özelliklerin azaldığı bilindiğinden; anne sütünü saklarken ve
depolarken mümkün olduğu kadar kısa süre süre ile ve dondurmadan 2-3 günlük
buzdolabı rafında koruma yöntemi tercih edilmelidir.
Saklanan Sütün Kullanılması
Depolanmış anne sütleri en eski sütten
başlayarak kullanılmalıdır.
Ø
Dondurulmuş
sütü eritmek için bir gece önceden buzdolabının rafına koymak yeterlidir.
Ø
Acil
eritilmesi gerektiğinde ılık akan suyun altına tutmak veya ılık su dolu bir
kabın içinde bekletmek (benmari) gibi yöntemler kullanılabilir.
Ø
Ancak çözme
sırasında sütün su ile temas etmemesine dikkat edilmelidir.
Ø
Oda ısısına
gelmiş erimiş anne sütü birkaç saatten uzun süre oda ısısında bırakılmamalı, ve
özellikle tekrar dondurulmamalıdır.
Ø
Eritilmiş
anne sütü 24 saat buzdolabında korunabilir.
Ø
Çözdürülmüş anne sütünü ısıtmak için;
bebeğin ihtiyacı kadar olan miktar biberona konulmalı ve sıcak su dolu bir
kabın içine oturtularak (benmari) bir kaç dakika beklenmelidir. Isınan sütten
bir kaç damla bileğimizin iç kısmına damlattığımızda yakmamalı ya da
üşütmemelidir.
Ø
Isıtılan
çözdürülmüş anne sütleri kullanılmadığında tekrar buzdolabına konmamalıdır.
Ø
Anne
sütlerinin ısıtılması için kullanılan benmarinin günlük (kirlenirse daha sık)
temizliğine dikkat edilmelidir.
Ø
Donmuş sütü eritmek veya ısıtmak
için mikrodalga kullanılmamalıdır.
Meme Bakımı ve Meme
Sorunları
Emziren
annenin günlük banyo yapması memelerin temizliği için de yeterlidir.
Ø
Meme için
karbonatlı su, koruyucu kremler kullanılmamalıdır.
Ø
Emziren
annelerde; dolu meme, memede tıkanıklık ve birikme, kanal tıkanıklığı, mastit
ve meme apsesi ile içe çökük ve ağrılı/çatlak meme başı gibi meme sorunları ile
karşılaşılabilir.
Ø
Meme başı
çatlak ve yaralarında bebeğin memeyi doğru kavramaması ana nedendir.
Ø
Kavrama
düzeltilmedikçe meme başına sürülen şeylerin tedavi edici etkisi yoktur.
Ø
Kavrama
düzeltilip memenin sonundaki anne sütü sürülebilir.
Ø
Dolu meme
ise; bebeğin memeyi emmeyi öğrenemeden formül mama vb. alması nedeniyle sütün
arttığı 4-6. günlerde bebeğin memeyi tam olarak boşaltamaması ile oluşur.
Ø
Memenin bazı
kanallarının tam boşalamamasına neden olan emme tekniğindeki sorunlar nedeniyle
de kanal tıkanıklığı oluşabilir.
Ø
Meme başı
çatlaklarından bulaşan enfeksiyon ile olay mastite veya meme absesine
ilerleyebilir.
Ø
Hekime
danışarak, anneye antibiyotik verilmesi, memelerin pompa veya elle sağılma,
sıcak/soğuk kompres uygulaması gerekebilir.
Ø
Meme ile ilgili bu gibi sorunlarda
emzirmeye devam edilmelidir.
Neden Emziğe
Hayır
Kolesistokinin hormonunun
salgılanmasına neden olur. Bebek aç olsa bile tok hisseder.
Tok hissettiği için annesini emmez.
Emmediği için kilo alımı düşer.
Meme boşalmadığı için süt üretimi
azalır.
Bebeğin diş ve damak yapısını bozar.
Neden Biberona Hayır
Bebeğin emmeyi öğrenmesine engel olur.
Süt üretimini olumsuz etkiler.
Meme boşalmadığı için süt üretimi
azalır.
Bebeğin diş ve damak yapısını bozar.
Bebek ve Küçük Çocukların Beslenmesi
(Tamamlayıcı Beslenmesi)
Bebekler ve çocuklar
sürekli büyüyen ve gelişen canlılardır. Bebekler ilk 3 yılda hızlı bir büyüme
ve gelişme gösterir. İlk 3 yılda bebeğin ağırlığı 4 kat artar, boyu 2 kat uzar.
İlk 2 yılda beyin gelişiminin %80’i tamamlanır.
Yetersiz ve dengesiz
beslenen bebek ve çocuklarda büyümede duraklama, gerileme, iştahsızlık,
kansızlık, vitamin eksiklikleri ortaya çıkabilir. Bunu sonucu olarak da sık
hastalanma, yaşına uygun hareketleri yapamama ortaya çıkabilir. Bu durumları
önlemek amacıyla bebek ve çocukların beslenmesi bir çocuk sağlığı ve
hastalıkları uzmanı gözetiminde bilinçli bir şekilde yapılmalıdır.
İlk 6 ayda bebeklere
SADECE ANNE SÜTÜ verilmelidir. Anne sütünün anne ve bebek açısından sayısız
yararı vardır. Anne sütünün bebeğinizin ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılayan
mükemmel bir besin içeriği mevcuttur. Aynı zamanda kolay hazmedilir. Bebeğin bağışıklık
sistemini destekleyen pek çok madde içerir. Bu nedenle enfeksiyonlara (ishal,
alt solunum yolu enfeksiyonları, orta kulak iltihabı, menenjit v.b.)
karşı koruyucu özelliği mevcuttur. Pek çok kronik hastalığın (astım, şeker
hastalığı, kan kanseri, obezite gibi) ortaya çıkma olasılığını azalttığı
düşünülmektedir. Anne sütü ayrıca boy uzaması ve zeka gelişimini de olumlu
etkilemektedir. Anne sütü ön hazırlık gerektirmez. Her zaman taze ve kullanıma
hazırdır ve çok ekonomiktir. Anne sütünün anne sağlığı üzerinde de pek çok
olumlu etkisi vardır. Emziren anneler doğum öncesi kilolarına daha çabuk
dönerler, kansızlık, ilerleyen yaşlarda meme ve yumurtalık kanseri riski
azalır.
Ek gıdalara 6 aydan önce
başlamak bebeğin büyümesini olumlu etkilemediği gibi anne sütünün olumlu
etkilerinden yeteri kadar faydalanamamasına neden olmaktadır. Bu nedenle
6 aydan önce bebeğinize ek gıda başlamayınız, eğer bebeğinizin doymadığı
düşünüyorsanız mutlaka bir uzman doktorun görüşünü alınız.
Ek Gıdalara Başlarken Genel Kurallar
Ek gıdalara
başlamada amaç çocuğu doyurmak olduğu kadar çocuğu erişkin tipi gıdalara
hazırlamaktır. Çocuğun 6 aylık olmasıyla birlikte artık sıvı gıdalardan alacağı
besleyici öğeler (kalori, protein, vitaminler) yetersiz gelmeye başlar ve
çocuğun katı ve katıya yakın gıdalarla beslenme ihtiyacı doğar. Bu nedenle
çocuğa verilecek ek gıdalar püre kıvamında olmalıdır. Çorbalar, meyve suları
uygun ek gıdalar değildir.
Ek gıdalar mutlaka
kaşıkla verilmelidir. Biberonların temiz tutulması zordur. Biberondan
akabilecek kıvamdaki besinler yeterli kaloriyi sağlayamazlar. Ayrıca biberonun
tatlı yiyeceklerin (bisküvili süt, meyve suyu, şekerle tatlandırılmış süt)
verilmesi çocuklarda ciddi diş çürüklerine yol açar. Biberonla sadece su, şeker
eklenmemiş süt, ve devam sütleri verilebilir.
Ek gıdaların kıvamı
başlangıçta pütürsüz püre şeklinde olmalıdır. Daha sonra hızla pütürlü hale
getirilmelidir. Bebek 8 aylık olunca parmak gıdaları adı verilen, çocuğun eline
alıp yiyebileceği ama boğazına kaçmayacak katılıkta olan gıdalar verilmelidir.
(Peynir çubukları, ekmek parçası, yumuşak meyveler. Bu parmak gıdaları çocuğun
boğazına kaçma riskine karşın mutlaka bir erişkin gözetiminde ve çocuk mama
sandalyesinde otururken verilmelidir. Çocuk gezerken yememelidir. 1 yaş civarında
çocuk artık erişkin sofra besinleriyle beslenmelidir. Çocuğun 6-8 ay arasında
gelişimsel olarak pütürlü ve sert gıdalara alışmaya hazırdır. Bu kritik dönemde
pütürlü gıdalara alışamayan çocuk daha sonra alışmakta zorlanır. Çocukta öğürme
ve kusma gibi aşılması zor problemler ortaya çıkar.
Ek gıdaların
hazırlanmasında blender çok kısa süreyle pütürsüz gıdaların hazırlandığı
dönemde kullanılabilir. Bebek 7 ayını doldurduktan sonra kesinlikle
kullanılmamalıdır. Besinler çatalla ezilmelidir. Blender kullanılıp çok
pütürsüz bir gıda hazırlanmamalıdır. Olabildiğince pütürlü gıda
hazırlanmalıdır.•
Başlangıçta ek besinler
az miktarlarda ve tek tek başlanmalıdır. Çocuğa dokunup dokunmadığı
gözlendikten sonra yavaş yavaş arttırılmalı, çocuk bir besine alıştıktan sonra
farklı bir ek besin eklenmelidir. Örneğin 1. gün yoğurt, 2. gün meyve püresi,
3. gün sebze püresi verilmemelidir. Bu ek gıdaların birisiyle 1 yemek kaşığı
başlanmalı, yavaş yavaş arttırılarak 4-5 günde bir porsiyona (6 aylık bir bebek
için 1 porsiyon 6 silme yemek kaşığıdır) çıkılmalıdır. Çocuk bu gıdaya
alıştıktan sonra 2. bir ek gıda başlanmalıdır. Eğer başlanan ek besin çocuğa
dokunursa (gaz, kabızlık, ishal döküntü yaparda o ek besin kesilir, başka bir
ek besin denenir. Dokunan ek besin azar azar başlanarak, 1 ay sonra yine
denenir.)
1 yaşına kadar ek gıdalar
tuz ve şeker eklenmeden verilmelidir. Tuz ve şekerin tadına erken yaşlarda
alışan bebekler farklı tatları kabullenmekte zorlanmaktadırlar. Çikolata,
şeker, bisküvi, hazır meyve suları gibi bakkal gıdaları 1 yaşından önce
kesinlikle verilmemelidir. Cips, asitli içeçekler, çay, kahve besinlerin
kullanımından tüm çocukluk çağı boyunca uzak durulmalıdır.•
Bebekler ek gıdalara
başlandıktan sonra da sık sık emzirilmelidir. Anne sütüne uygun ek gıdalarla
birlikte iki yaşına kadar devam edilmelidir. Biberon kullanımından
kaçınılmalıdır. Bebekler 10-11 aylık olana kadar mutlaka geceleri de
emzirilmelidir. Bebek sık sık emzirilmez, geceleri emzirilmez ve biberon
verilirse anne sütü hızla azalır ve erkenden kesilir.
Sık emzirilen bebekler su
ihtiyacını genellikle anne sütünden karşılarlar. Yine de yemek sonralarında
temiz su (güvenilir damacana suyu veya kaynatılmış su) çocuğa bardak veya
sulukla teklif edilmelidir ancak çocuğun sürekli biberondan su içmesi
engellenmelidir.
Ek gıdaların
hazırlanmasında el ve kullanılan kapların temizliğine çok özen gösterilmelidir.
Hazırlanan ek gıdalar o öğünde tüketilmelidir. Bir sonraki öğüne
saklanmamalıdır. Kullanılan gıda maddelerinin taze ve temiz olmasına dikkat edilmelidir.
Sebzeler iyice yıkanmalıdır.
Ticari kavanoz mamaları
özellikle ev dışındayken veya evde acil durumlarda kullanılabilirler. Ama
bunların sürekli kullanımından kaçınmak gerekir. Çocuğa mümkün olduğunca evde
hazırlanan ek besinler yedirilmelidir.
Ailenin maddi durumu
uygunsa 1 yaşına kadar bebeğe inek sütü (kutu süt dahil) verilmemelidir. Devam
sütleri kullanılmalıdır.
Küçük bebekler doğrudan
beslenmeli, daha büyük çocuklara kendileri yemek yerken yardımcı olunmalıdır.
Çocukların kendi kendini beslemesi teşvik edilmelidir.
Çocuğun açlık ve tokluk
duygusuna karşı duyarlı olunmalıdır. Anne- baba çocuğu yedirirken onun açlık ve
tokluğuna göre yedirmelidir. Bizlerde her gün ya da her öğün aynı miktarda
iştahlı olmayız. Çocuğun o öğün yemesi gereken bir miktar yoktur. Çocuklar bir
öğün az bir öğün çok hatta bir gün çok bir gün az yerler. Çocuk bir hafta
boyunca yediği ve kilo alımıyla değerlendirilmelidir.
Çocuklar yavaş ve sabırla
beslenmelidir. Çocuklar yeme konusunda cesaretlendirilmelidir. Güzel yemek
yedikleri zaman övgü sözleri söylenmelidir. Ağza kuş kondu, uçak uçtu gibi
oyunların yararı vardır ancak çocuk oyuncak oynarken ve televizyon izlerken
yemek yedirilmemelidir. Bu tür şeyler çocuğun dikkatini dağıtarak yeterli yemek
yemesini engeller. Çocuklar yemek yemeleri için kesinlikle zorlanmamalıdır.
Zorlanan çocuklar bu konuda anneleriyle inatlaşma geliştirirler ve hiç yemek
yemezler.
Yemek yeme sırasında
dikkati dağıtacak uyaranlar engellenmelidir. Oyuncakla veya televizyon izlerken
yemek yedirilmemelidir.
Yemek zamanları öğrenme
ve sevgi zamanlarıdır. Besleme sırasında çocukla konuşulmalı ve göz kontağı
kurulmalıdır. Yiyeceklerin isimleri, renkleri, tatları konuşabilir.
Çocuk en geç 1 yaşında
aile sofrasına oturtulmalıdır ve erişkin tipi gıdalara geçilmelidir.
Bebeklerin 1 yaşından
sonra büyümesi ilk yılda olduğundan daha yavaş hale gelir ve bebeklerin
iştahında azalma olur. Bebek eski hızda yemeğe zorlanmamalıdır. Bu
iştahsızlığa neden olur.
6 Aylık Bebeğe Başlanabilecek Ek
Gıdalar
İlk başlanacak ek gıdalar
tercihe göre tahıllı mamalar, yoğurt, meyve püresi veya sebze püresidir.
Bu ek gıdalardan birisi
tercih edilir. 1 yemek kaşığı olarak başlanır. Plastik küçük bir kaşık
kullanılır. Bebek başlangıç olarak bunu yiyemeyip dökebilir. Bu bebeğin mamayı
sevmediği anlamına gelmez. Sadece katı bir gıdayı henüz yutmayı beceremediği
gösterir. Sabırla tekrar denenir. Miktar 4-5 günde arttırılarak 1 porsiyona
çıkılır.
Aylara göre porsiyon miktarları
6 ay için 6 silme yemek kaşığı
7 ay için 7 silme yemek kaşığı
8 ay için 8 silme yemek kaşığı
9 ay için 9 silme yemek kaşığı
10 ay için 10 silme yemek kaşığı
11 ay için 11 silme yemek
kaşığı
12-24 ay için en az 10 silme yemek
kaşığı
1 çorba kasesi 16 silme yemek
kaşığıdır.
Tahıllı Mama: Evde hazırlanabileceği gibi mama
firmalarının devam sütlü tahıllı kaşık mamaları temiz su kullanarak
hazırlanabilir. Mamanın kıvamı kaşıktan kolaylıkla akmayacak katılıkta
olmalıdır. Rahatça akacak kadar sulu olmamalıdır. Evde hazırlanacaksa yarım su
bardağı suya 1-2 silme tatlı kaşığı pirinç unu katılır. Kısık ateşte yavaş
yavaş karıştırılarak su muhallebisi pişirilir. Muhallebi piştikten sonra
ateşten indirilir ve ılınması beklenir. Ilınan su muhallabesine 3 ölçek formül
mama eklenir ve karıştırılır.
Yoğurt: 1 su bardağı pastörize süt ısıtılır.
El yakmayacak sıcaklığa gelince içine 1 tatlı kaşığı yoğurt konarak iyice
karıştırılır. Üzeri örtülerek hareketsiz bir şekilde 2-3 saat beklenir.
Mayalanan yoğurt çocuğa yedirilir. İçine 1 tatlı kaşığı pekmez katılabilir veya
meyve püresiyle karıştırılabilir.
Sebze püresi: 1 küçük kabak, 1 küçük havuç, 1 tatlı
kaşığı bulgur, 1 tatlı kaşığı zeytinyağı yeterli miktarda su ile yumuşayıncaya
kadar pişirilir. Tuz ilave edilmez. Çatalla ezilerek püre haline getirilir. Bu
püre ilk başlandığında pütürsüz olmalıdır. Ancak hızla pütürlü püreye
geçilmelidir ve püre çatalla ezilmeye başlanmalıdır. Sebze püresi çorba
kıvamında sulu olmamalıdır. Çünkü çorbalar yeterli kalori ve proteini
sağlamazlar. Bebek bu püreye alıştıktan sonra içine 1 tepeleme çorba kaşığı
kıyma ya da aynı miktarda tavuk eti eklenmelidir. Etsiz sebze püresi yeteri
kadar besleyici değildir. Hazırlanan sebze püresi eğer hemen buzdolabına
kaldırılırsa ağzı kapalı şekilde 24 saat saklanabilir. Ancak daha uzun
saklanmamalıdır. Etin kendisi kullanılmalıdır. Et suyunun besleyici değildir.
Zamanla sebze püresi hazırlamada farklı sebzeler kullanılabilir.
Meyve püresi: Mevsimine göre ilk başlanacak meyve
şeftali ,armut veya elmadır. Meyve cam rendede püre haline getirilerek verilir.
Zamanla diğer meyveler eklenir. Narenciyeler (portakal, mandalina), tropikal
meyveler (kivi, avakoda), çilek gibi meyveler allerji yapabilirler bu nedenle
daha geç verilmelidirler. Muz kabızlık yapabilir. Bu açıdan dikkatli
olunmalıdır.
7 Aylık Bebeğe Başlanabilecek Ek Gıdalar
Sabah Kahvaltısı: Çeyrek kibrit kutusu beyaz peynir
geceden tuzu çıkması için suda buzdolabında bekletilir. Peynir, 1 dilim bebek
ekmeği veya ekmek, 1 tatlı kaşığı pekmez veya reçelle üzerine yeterli miktarda
devam sütü veya anne-sütü eklenerek çatalla ezilerek püre kıvamına getirilir.
Bal 1 yaşına kadar verilmez. Bebe bisküvisi tercih edilmez. Peynir günaşırı
artırılarak tam kibrit kutusuna çıkılır. Daha sonra bu kahvaltıya tam pişmiş
yumurta sarısının 1/8'i eklenir. Günaşırı artırılarak tam yumurta sarısına
çıkılır. Yumurtanın beyazı 1 yaşına kadar verilmez. Rafadan veya çiğ yumurta
verilmez. Daha sonra arzu edilirse 1 çay kaşığı tereyağı, 1-2 tuzu çıkarılmış
zeytin ezilerek eklenebilir.
Tarhana çorbası: Tarhana çorbası içine kıyma ilave
edilerek koyu kıvamlı pişirilir. İçine ekmek doğranarak yedirilir.
Yoğurt çorbası: Pirinç, bulgur veya aşurelik buğdayla
yoğurt çorbası yine koyu kıvamlı olarak pişirilir.
Kıymalı veya tavuklu şehriye çorbası,
mercimek çorbası koyu kıvamlı
pişirilerek bebeğe yedirilebilir.
6-8 ay arası bebeklere
günde 2-3 öğün ek gıda verilirken, bebekler sık sık emzirmeye devam edilir.
8 Aylık Bebeğe Başlanabilecek Ek
Gıdalar
Köfte: Baharatsız hazırlanan köfte iyice
pişirilerek ve çatalla ezilerek verilir.
Kıymalı kabak dolması:
Baklagiller: Kuru fasulye, nohut, mercimek
yemekleri ezilerek verilmeye başlanır.
Balık: İyi pişirilmiş balık kılçıkları
dikkatlice ayıklanarak ve ezilerek verilir.
Karaciğer: İyi pişirilerek ezilerek verilir.
Parmak gıdaları: Çubuk şeklinde kesilmiş kaşar peyniri,
sert olmayan meyveler, ekmek, kurabiye. Parmak gıdaları çocuğun çiğneyemeyeceği
kadar sert olmamalı, çocuğun boğazına kaçabilecek şekilde küçük ve yuvarlak
olmamalıdır (örneğin fındık, fıstık, bütün üzüm verilmez. Kuruyemişler çocuk 3
yaşını doldurana kadar verilmez.
Yemek suları besleyici
değilir. Yemek suyuna ekmek doğrayarak çocuğa yedirmek doğru değildir. Mutlaka
yemeğin taneleri ezilerek yedirilmelidir.
9-12 Ay Arası Çocukların Beslenmesi
9 ay- 1 yaş arası
çocuklara günde 3 ana öğün, 1-2 ara öğün verilir.
Örneğin:
Sabah kahvaltısı (9 ay
bittikten sonra çocuğun arzusuna göre kahvaltı püre kahvaltısından erişkin tipi
ayrı kahvaltıya geçilir. 2-3 dilim domates, mandalina, portakal eklenir)
Öğle yemeği: Etli sebze
yemeği veya baklagil yemeği veya köfte veya balık, yoğurt veya salata, ekmek
Akşam yemeği: Etli sebze
yemeği veya baklagil yemeği veya köfteveya balık, yoğurt veya salata, ekmek
Aralarda 1-2 ara öğün:
yoğurt-meyve, yağlı-reçelli ekmek, peynir-meyve
Bunların yanında sık
emzirmeye devam ediniz.
BEBEKLERİNİZE İLK 6 AY SADECE ANNE SÜTÜ
VERİNİZ.
6 AY SONRASINDA UYGUN TAMAMLAYICI
BESLENME İLE BİRLİKTE 2 YAŞ VE ÖTESİNE KADAR DEVAM EDİNİZ.
HER DOĞAN BEBEK
YENİ BİR DÜNYA
DEMEK
NOT: Hastanemizde Emzirme Danışmanlığı 1. Kat Poliklinik yanında bulunmaktadır
Emzirme Danışmanı: Çiğdem DEVECİ SEL
Tel: 0 232 375 58 58 Dahili: 1003