İnme
nedir?
İnme beyinin bir
bölümünün kan akımındaki ani azalma yada durma olarak tanımlanır. İnmelerin
çoğu beyin damar tıkanıklığına bağlı olarak gelişir. Daha nadiren beyin
damarlarından birinin yırtılarak beyin dokusu ya da beyin zarları içine
kanaması ile oluşabilir.
İnme belirtileri
nelerdir?
İnme genellikle ‘felç’
olarak tanımlanan vücudun tek tarafında yüz, kol ve bacağı etkileyebilen
hissizlik ve/veya kuvvet kaybı olarak bilinmesine rağmen konuşma ya da anlamada
güçlük, bilinç değişikliği, yürüme ve denge bozukluğu yada görme kaybı ile de
ortaya çıkabilir.
İnmeyi
tanımak ve önlemek neden önemlidir?
İnme, kalp-damar
hastalıklarından sonra dünyada ikinci sırada ölüm nedenidir. Sakatlık ve iş
gücü kaybının ise birinci nedenidir. Bu nedenle inmeye neden olan risk
faktörlerinin ortaya konması ve inmenin önlenmesi son derecede önemlidir.
İnmeye neden olan risk faktörleri değiştirilebilir ve değiştirilemez risk
faktörleri olarak ikiye ayrılır. İleri yaş, ırk, erkek cinsiyet ve genetik
faktörler değiştirilemez nedenlerken hipertansiyon, diyabet, kan yağlarının
yüksekliği, kalp ritim bozuklukları, sigara, obezite ve fiziksel inaktivite
değiştirilebilir risk faktörleri arasındadır. Bu nedenle toplumun
değiştirilebilir risk faktörleri açısından bilgilendirilmesi, rutin sağlık
taramalarının yapılması, yaşam şekli ve diyet değişiklikleri konusunda
danışmanlık verilmesi biz hekimlerin birincil görevleri arasındadır. İnme
belirtilerinin hasta ve yakınları tarafından erken tanınması hayati önem
taşımaktadır. Beyin damar tıkanıklığına bağlı inme geçiren uygun hastalarda ilk
4.5 saatte uygulanabilen pıhtı çözücü (doku plazminojen aktivatörü-tpA) tedavi
şansı için zamanla yarışılmalı ve en kısa sürede 112 aranarak hastanın en yakın
hastaneye nakli sağlanmalıdır. İnme sonrası oluşabilecek özürlülüğün
azaltılması için bu tedavi ne kadar erken uygulanabilirse daha yüz güldürücü
sonuçlar elde edilebilmektedir. Bu tedavinin uygulanamadığı hastalarda ise kan
sulandırıcı, kan basıncını düzenleyici, kolesterol düşürücü ilaçlar ve bunlara
ek olarak bazı hastalarda stent yada endarterektomi gibi cerrahi tedaviler
uygulanır. Beyin kanamasına bağlı inmelerde ise kan basıncının düşürülmesi, beyin
ödeminin önlenmesi ya da azaltılmasını sağlayan medikal tedaviler, beyindeki
kanı uzaklaştırmaya yada kafa içi basıncını düşürmeye yönelik cerrahi
girişimler, hasarlı beyin damarına uygulanabilen cerrahi
yada anjiografik tedaviler söz konusudur.
İnme
sonrası bakım nasıl olmalıdır?
İnme geçiren kişilerde
tekrar inme geçirme riski geçirmemiş bireylere göre daha yüksektir. Tekrarlayan
inmenin önlenmesi için altta yatan risk faktörlerinin belirlenmesi ve tedavisi,
tuz, şeker ve yağdan fakir diyet, sigarayı bırakmak ve fiziksel aktiviteyi
arttırmak gibi yaşam şekli değişiklikleri, medikal tedavilerin düzenli
kullanılması ve nöroloji hekimi tarafından düzenli takip çok önemlidir. İnme
sonrası hastanın yaşam kalitesini arttırmak için fizyoterapi ve rehabilitasyon
ile kişinin fiziksel, psikolojik, sosyal ve mesleki yönden erişebileceği maksimum
bağımsızlık düzeyine eriştirmek amaçlanır.
Uzm.
Dr. Bedriye Karaman
Nöroloji